نقش حیاتی سیستم هیدرولیک فرمان در خودرو
یکی از مهمترین سیستمهای خودرو که نقش مستقیمی در راحتی رانندگی و کنترل وسیله نقلیه دارد، هیدرولیک فرمان است. این سیستم در واقع رابط بین راننده و چرخهای جلو محسوب میشود و باعث میشود حتی در سرعتهای پایین یا هنگام پارک کردن، فرمان بهراحتی بچرخد. در گذشته، خودروها از سیستمهای مکانیکی ساده برای فرمان استفاده میکردند که چرخاندن فرمان را سخت و خستهکننده میکرد. اما با ورود فناوری هیدرولیک، این مشکل برطرف شد و امروزه تقریباً تمام خودروهای بنزینی و دیزلی بازار ایران از این سیستم استفاده میکنند.
سیستم هیدرولیک فرمان چگونه کار میکند؟
برای درک بهتر کارکرد هیدرولیک فرمان، باید بدانیم که این سیستم بر پایهی فشار روغن کار میکند. روغن مخصوص هیدرولیک توسط پمپ به سمت جعبه فرمان هدایت میشود و در زمان چرخاندن فرمان، فشار روغن به کمک سیلندرها، نیروی لازم برای چرخاندن چرخها را تأمین میکند.
اجزای اصلی سیستم هیدرولیک شامل موارد زیر است:
پمپ هیدرولیک: قلب سیستم که وظیفهی ایجاد فشار روغن را برعهده دارد.
مخزن روغن هیدرولیک: محل ذخیرهی روغن مخصوص فرمان.
شیلنگهای فشار قوی و برگشت: مسیر حرکت روغن در سیستم.
جعبه فرمان یا سیلندر کمکی: بخشی که فشار روغن را به حرکت مکانیکی تبدیل میکند.
روغن هیدرولیک: عامل اصلی انتقال نیرو در سیستم.
عملکرد صحیح هرکدام از این اجزا برای جلوگیری از خرابی هیدرولیک فرمان حیاتی است. هرگونه نشتی یا افت فشار در یکی از بخشها میتواند باعث سفت شدن فرمان یا حتی از کار افتادن کامل سیستم شود.
علائم خرابی هیدرولیک فرمان
هیدرولیک فرمان نیز مانند سایر قطعات خودرو ممکن است به مرور زمان دچار مشکل شود. شناخت علائم خرابی این سیستم به شما کمک میکند قبل از آسیب جدی، آن را تعمیر کنید.
در ادامه مهمترین نشانههای خرابی هیدرولیک فرمان را مرور میکنیم:
سفت شدن فرمان در هنگام چرخش:
اگر احساس میکنید فرمان بهسختی میچرخد، احتمال کم شدن روغن هیدرولیک یا خرابی پمپ وجود دارد.صدای غیرعادی هنگام چرخاندن فرمان:
وجود صداهایی مانند زوزه یا جیرجیر نشاندهندهی خرابی پمپ یا کمبود روغن هیدرولیک است.نشتی روغن از زیر خودرو:
روغن هیدرولیک معمولاً قرمز رنگ است. مشاهدهی لکههای قرمز زیر خودرو میتواند نشانهی خرابی شیلنگها یا اتصالات باشد.لرزش فرمان هنگام توقف:
اگر در حالت ایستاده و هنگام چرخاندن فرمان، لرزش احساس میکنید، ممکن است پمپ یا تسمهی آن فرسوده شده باشد.تغییر در صدای موتور هنگام چرخش فرمان:
بالا رفتن دور موتور در هنگام چرخاندن فرمان، علامت فشار بیش از حد روی پمپ هیدرولیک است.
علتهای اصلی خرابی هیدرولیک فرمان
دلایل مختلفی باعث خرابی این سیستم میشوند. برخی از شایعترین آنها عبارتاند از:
کاهش سطح روغن هیدرولیک:
کم شدن روغن باعث کاهش فشار در سیستم و در نتیجه افزایش اصطکاک بین قطعات میشود.استفاده از روغن نامرغوب:
روغن هیدرولیک باید دارای ویسکوزیته و استاندارد مناسب باشد. استفاده از روغن بیکیفیت باعث آسیب به پمپ و سیلندرها میشود.نشتی در سیستم:
ترک یا پارگی در شیلنگها یا اتصالات موجب کاهش فشار و ورود هوا به سیستم میشود.فرسودگی پمپ هیدرولیک:
پمپ در اثر کارکرد زیاد ممکن است ضعیف شود و نتواند فشار لازم را تولید کند.تسمه پمپ شل یا پاره شده:
تسمه اگر بیش از حد سفت یا شل باشد، عملکرد پمپ را مختل میکند.
زمان مناسب برای تعویض روغن هیدرولیک
یکی از مهمترین اقدامات برای حفظ سلامت سیستم، تعویض روغن هیدرولیک در زمان مناسب است. بسیاری از رانندگان تصور میکنند روغن هیدرولیک نیازی به تعویض ندارد، اما این باور اشتباه است.
روغن هیدرولیک به مرور زمان در اثر حرارت، آلودگی و تماس با فلزات داخلی سیستم، کیفیت خود را از دست میدهد. در نتیجه، نهتنها کارایی سیستم کاهش مییابد، بلکه احتمال خرابی هیدرولیک فرمان نیز افزایش پیدا میکند.
بهترین زمان برای تعویض روغن هیدرولیک:
هر ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر کارکرد یا
هر دو سال یکبار در خودروهای معمولی
البته این عدد ممکن است بسته به نوع خودرو و شرایط رانندگی تغییر کند. خودروهایی که در ترافیک سنگین یا مسیرهای کوهستانی حرکت میکنند، باید زودتر اقدام به تعویض روغن کنند.
نحوه تعویض روغن هیدرولیک فرمان
تعویض روغن هیدرولیک کاری ساده اما حساس است. اگر اشتباه انجام شود، ممکن است هوا وارد سیستم شود و فرمان به درستی کار نکند.
مراحل کلی به این صورت است:
خاموش کردن موتور و خنک شدن خودرو
باز کردن درپوش مخزن روغن هیدرولیک
خارج کردن روغن کهنه با استفاده از سرنگ یا پمپ دستی
ریختن روغن جدید با استاندارد توصیهشده توسط سازنده خودرو
چرخاندن فرمان چندین بار در دو جهت برای خارج شدن هوای سیستم
بررسی سطح نهایی روغن و اطمینان از عدم نشتی
اگر تجربه کافی ندارید، بهتر است این کار را به تعمیرکار بسپارید تا از بروز خرابی در پمپ یا جعبه فرمان جلوگیری شود.
تفاوت بین سیستم هیدرولیک و سیستم برقی فرمان
در سالهای اخیر، برخی خودروهای جدید از سیستم فرمان برقی استفاده میکنند. در این سیستم خبری از روغن، پمپ و شیلنگ نیست و تمام فشار موردنیاز توسط موتور الکتریکی تأمین میشود.
اما در مقابل، سیستم هیدرولیک همچنان محبوب است زیرا:
هزینه نگهداری کمتری دارد،
در خودروهای داخلی فراگیرتر است،
و در صورت خرابی، تعمیر آن آسانتر است.
به همین دلیل، شناخت عملکرد و تعویض هیدرولیک فرمان در زمان مناسب برای بسیاری از رانندگان ایرانی اهمیت زیادی دارد.
نکاتی برای افزایش عمر هیدرولیک فرمان
برای جلوگیری از خرابیهای مکرر در سیستم، رعایت چند نکته ساده کافی است:
همیشه از روغن باکیفیت و استاندارد استفاده کنید.
سطح روغن را هر ۵ هزار کیلومتر بررسی کنید.
از چرخاندن فرمان در حالت توقف خودداری کنید.
در صورت شنیدن صداهای غیرعادی، سریعاً خودرو را بررسی کنید.
تسمه پمپ را هر ۲۰ هزار کیلومتر بازدید کنید.
با رعایت این نکات ساده، میتوانید عمر مفید هیدرولیک فرمان خودرو خود را تا چند سال افزایش دهید و از هزینههای سنگین تعمیرات جلوگیری کنید.
نقش بازرگانی هنرور در تأمین قطعات سیستم هیدرولیک
فروشگاه بازرگانی هنرور با سالها تجربه در زمینه تأمین قطعات یدکی خودروهای داخلی، انواع پمپ هیدرولیک، شیلنگ، روغن فرمان و سایر لوازم مرتبط را با کیفیت اصلی و قیمت مناسب عرضه میکند.
تضمین اصالت کالا، مشاوره تخصصی و ارسال سریع به سراسر کشور، از مزایای خرید از بازرگانی هنرور است.
