جوش آوردن خودرو یکی از مشکلات متداولی است که رانندگان ممکن است با آن مواجه شوند. افزایش بیش از حد دمای موتور می‌تواند به قطعات داخلی آسیب جدی وارد کند و در صورت بی‌توجهی، هزینه‌های سنگینی برای تعمیرات به همراه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین دلایل جوش آوردن خودرو و روش‌های جلوگیری از آن پرداخته خواهد شد.
نقش سیستم خنک‌کننده در جلوگیری از افزایش دمای موتور
سیستم خنک‌کننده خودرو وظیفه دارد دمای موتور را در حد مطلوب نگه دارد. این سیستم از اجزای مختلفی مانند رادیاتور، ترموستات، واترپمپ، فن خنک‌کننده و مایع خنک‌کننده تشکیل شده است. عملکرد نامناسب هر یک از این اجزا می‌تواند باعث افزایش دمای موتور و در نتیجه جوش آوردن آن شود.
دلایل اصلی جوش آوردن خودرو
۱. کمبود یا نشتی مایع خنک‌کننده
مایع خنک‌کننده وظیفه انتقال حرارت از موتور به رادیاتور را بر عهده دارد. در صورتی که سطح این مایع کاهش یابد، فرآیند خنک‌سازی به درستی انجام نمی‌شود و دمای موتور افزایش می‌یابد. نشتی از رادیاتور، شیلنگ‌ها، واترپمپ یا بخاری خودرو می‌تواند از دلایل کاهش مایع خنک‌کننده باشد.
۲. خرابی ترموستات
ترموستات کنترل‌کننده جریان مایع خنک‌کننده در موتور است. در صورت خرابی، ممکن است مسیر جریان مایع بسته بماند و باعث افزایش سریع دمای موتور شود. در چنین شرایطی، تعویض ترموستات ضروری است.
۳. خرابی واترپمپ
واترپمپ وظیفه گردش مایع خنک‌کننده را در سیستم بر عهده دارد. در صورتی که این قطعه خراب شود، جریان مایع خنک‌کننده متوقف شده و دمای موتور افزایش می‌یابد. از نشانه‌های خرابی واترپمپ می‌توان به صدای غیرعادی از موتور و نشتی آب اشاره کرد.
۴. گرفتگی یا خرابی رادیاتور
رادیاتور مسئول انتقال حرارت از مایع خنک‌کننده به محیط است. در صورت گرفتگی منافذ داخلی رادیاتور به دلیل رسوبات، فرآیند خنک‌سازی دچار اختلال می‌شود و ممکن است دمای موتور بیش از حد بالا رود. شستشوی دوره‌ای رادیاتور و استفاده از ضد یخ مناسب به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند.
۵. عملکرد نادرست فن خنک‌کننده
فن خنک‌کننده نقش مهمی در کاهش دمای رادیاتور دارد. در صورتی که این فن خراب شود یا سنسورهای آن دچار مشکل شوند، خنک‌سازی رادیاتور به درستی انجام نشده و خودرو در دماهای بالا دچار مشکل خواهد شد.
۶. استفاده از روغن موتور نامناسب
روغن موتور علاوه بر کاهش اصطکاک قطعات داخلی، به کاهش دمای موتور نیز کمک می‌کند. استفاده از روغن نامناسب یا تأخیر در تعویض آن می‌تواند باعث افزایش اصطکاک و در نتیجه افزایش دمای موتور شود. انتخاب روغن موتور استاندارد و تعویض آن در فواصل زمانی توصیه‌شده می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند.
۷. رانندگی در شرایط سخت
رانندگی در ترافیک‌های سنگین، سربالایی‌های طولانی یا در هوای بسیار گرم می‌تواند فشار زیادی به موتور وارد کند و باعث افزایش دمای آن شود. در چنین شرایطی، کاهش دور موتور و استفاده از دنده مناسب می‌تواند از جوش آوردن خودرو جلوگیری کند.
۸. نشتی گازهای احتراق به سیستم خنک‌کننده (سوختن واشر سرسیلندر)
در صورت سوختن واشر سرسیلندر، گازهای احتراق وارد سیستم خنک‌کننده شده و موجب افزایش غیرطبیعی فشار و دما می‌شوند. نشانه‌های این مشکل شامل خروج دود سفید از اگزوز، کاهش سطح مایع خنک‌کننده و تغییر رنگ روغن موتور است. در این شرایط، تعمیرات اساسی موتور الزامی خواهد بود.
روش‌های جلوگیری از جوش آوردن خودرو
برای پیشگیری از جوش آوردن خودرو، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- بررسی منظم سطح مایع خنک‌کننده و اطمینان از عدم وجود نشتی
- استفاده از ضد یخ استاندارد برای جلوگیری از تشکیل رسوبات در رادیاتور
- بررسی سلامت ترموستات، واترپمپ و فن خنک‌کننده
- تعویض منظم روغن موتور و استفاده از روغن مناسب
- نظافت دوره‌ای رادیاتور و اطمینان از عملکرد صحیح آن
- پرهیز از رانندگی در شرایط سخت و تحت فشار قرار دادن موتور
اقدامات لازم هنگام جوش آوردن خودرو
در صورتی که خودرو دچار جوش آوردگی شد، انجام مراحل زیر توصیه می‌شود:
- خودرو را در مکان مناسبی متوقف کنید و موتور را خاموش نمایید.
- درِ کاپوت را باز کنید تا گرمای موتور کاهش یابد، اما از باز کردن درب رادیاتور خودداری کنید.
- پس از خنک شدن موتور، سطح مایع خنک‌کننده را بررسی کرده و در صورت نیاز، مایع مناسب اضافه کنید.
- در صورتی که مشکل ادامه داشت، خودرو را به تعمیرگاه منتقل نمایید.
نتیجه‌گیری
جوش آوردن خودرو می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی در سیستم خنک‌کننده باشد. از کمبود مایع خنک‌کننده و خرابی ترموستات گرفته تا نشتی‌های داخلی و رانندگی در شرایط سخت، همه این عوامل می‌توانند منجر به افزایش دمای موتور شوند. با رعایت اصول نگهداری و بررسی منظم قطعات خودرو، می‌توان از این مشکل جلوگیری کرده و عمر مفید موتور را افزایش داد.
