دینام خودرو یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم الکتریکی اتومبیل محسوب می‌شود. این قطعه وظیفه شارژ باتری و تأمین برق لازم برای عملکرد تجهیزات الکتریکی خودرو را دارد. عملکرد صحیح دینام، به‌ویژه در خودروهای مدرن که به سیستم‌های برقی متعددی مجهز هستند، اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله از بلاگ بازرگانی هنرور به‌صورت کامل به بررسی دلایل خرابی دینام، نشانه‌های خرابی دینام خودرو و روش‌های مراقبت از دینام خواهیم پرداخت.
دینام چیست و چگونه کار می‌کند؟
دینام یا ژنراتور، قطعه‌ای است که انرژی مکانیکی حاصل از موتور خودرو را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. این انرژی برای شارژ باتری و تغذیه مصرف‌کننده‌های برقی مانند چراغ‌ها، سیستم صوتی، ECU، فن خنک‌کننده و… استفاده می‌شود.
دینام از طریق تسمه دینام با میل‌لنگ در ارتباط است و هنگامی که موتور در حال کار است، دینام نیز می‌چرخد و برق تولید می‌کند. برق تولیدی توسط دینام معمولاً ولتاژی حدود ۱۳٫۵ تا ۱۴٫۵ ولت دارد.
دلایل خرابی دینام خودرو
خرابی دینام می‌تواند ناشی از فرسودگی طبیعی یا شرایط نگهداری نامناسب باشد. در ادامه برخی از دلایل اصلی این مشکل بررسی شده‌اند:
۱٫ خراب شدن زغال‌های دینام
زغال‌ها قطعاتی از جنس کربن هستند که درون دینام قرار دارند و نقش اتصال الکتریکی را ایفا می‌کنند. با گذشت زمان، این زغال‌ها ساییده می‌شوند و اتصال برق به درستی انجام نمی‌شود.
۲٫ خرابی بلبرینگ‌های دینام
بلبرینگ‌ها باعث حرکت نرم محور دینام می‌شوند. خرابی آن‌ها موجب ایجاد صدا و گیر کردن دینام خواهد شد.
۳٫ شل بودن یا پارگی تسمه دینام
اگر تسمه دینام شل یا پاره باشد، دینام به‌درستی نمی‌چرخد و در نتیجه باتری شارژ نمی‌شود.
۴٫ مشکلات در دیودها یا رگولاتور دینام
این قطعات وظیفه تنظیم و یک‌سو کردن جریان برق را دارند. خرابی دیودها می‌تواند موجب نوسانات برقی و حتی دشارژ شدن باتری شود.
۵٫ ورود گرد و خاک یا رطوبت به داخل دینام
عوامل محیطی مانند گرد و خاک، رطوبت یا ورود آب باعث آسیب به سیم‌پیچ یا اتصالات داخلی دینام می‌شوند.
۶٫ استفاده از قطعات غیر اصلی هنگام تعمیر
نصب قطعات بی‌کیفیت یا غیراستاندارد می‌تواند عمر دینام را کاهش دهد.
نشانه‌های خرابی دینام خودرو چیست؟
شناسایی زودهنگام علائم خرابی دینام می‌تواند از توقف ناگهانی خودرو جلوگیری کند. در ادامه مهم‌ترین نشانه‌های خرابی دینام خودرو را معرفی می‌کنیم:
۱٫ روشن شدن چراغ باتری در پشت آمپر
اولین نشانه خرابی دینام، روشن شدن چراغ باتری روی داشبورد است که ممکن است با کاهش ولتاژ دینام اتفاق بیفتد.
۲٫ ضعف در عملکرد چراغ‌ها و تجهیزات برقی
چراغ‌های جلو کم‌نور می‌شوند، شیشه‌بالابر کند عمل می‌کند و عملکرد کلی قطعات سیستم برقی خودرو ضعیف می‌شود.
۳٫ صدای غیرعادی از قسمت جلو موتور
بلبرینگ خراب یا زغال ساییده‌شده می‌تواند موجب تولید صدای جیغ‌مانند یا تق‌تق شود.
۴٫ خالی شدن مکرر باتری
در صورت خرابی دینام، باتری به‌درستی شارژ نمی‌شود و مدام خالی می‌ماند.
۵٫ بوی سوختگی یا دود در اطراف دینام
این مورد نشان‌دهنده اتصال کوتاه یا داغ شدن بیش‌ازحد سیم‌پیچ‌های دینام است.
۶٫ نوسان دور موتور در حالت ایستاده
دینام معیوب می‌تواند عملکرد ECU را مختل کرده و موجب نوسان در دور موتور شود.
مراقبت از دینام برای افزایش طول عمر آن
با رعایت چند نکته ساده می‌توان از خرابی دینام جلوگیری کرد و عمر آن را افزایش داد:
۱٫ بررسی دوره‌ای تسمه دینام
تسمه نباید شل یا ترک‌خورده باشد. در صورت مشاهده نشانه‌های فرسودگی باید تعویض شود.
۲٫ جلوگیری از ورود آب و گرد و غبار
در هنگام شستشوی موتور یا عبور از مسیرهای گل‌آلود، از نفوذ آب به دینام جلوگیری کنید.
۳٫ استفاده از قطعات اصلی در زمان تعمیر
همواره از زغال، دیود و بلبرینگ‌های اصلی و باکیفیت استفاده کنید.
۴٫ تست ولتاژ دینام به‌صورت دوره‌ای
با استفاده از مولتی‌متر یا در تعمیرگاه، ولتاژ دینام را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به‌درستی عمل می‌کند.
۵٫ نظافت و تمیز کردن بیرونی دینام
پاک کردن گردوغبار اطراف دینام می‌تواند از داغ شدن آن جلوگیری کند.
هزینه تعویض یا تعمیر دینام
هزینه تعویض دینام بسته به نوع خودرو، برند دینام و دستمزد تعمیرکار می‌تواند بین ۲ تا ۸ میلیون تومان باشد. برای خودروهای داخلی مانند پراید، پژو و تیبا معمولاً هزینه کمتر است. در فروشگاه بازرگانی هنرور، انواع دینام با ضمانت و کیفیت بالا عرضه می‌شود.
