پلوس خودرو چیست؟
پلوس خودرو یکی از قطعات کلیدی در خودروهای محرک جلو و محرک چهارچرخ است که نقش مهمی در انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها ایفا می‌کند. این قطعه، که با نام‌های دیگر مانند “میل پلوس” یا “اکسل جلو” نیز شناخته می‌شود، وظیفه انتقال نیرو از دیفرانسیل به چرخ‌ها را بر عهده دارد. پلوس با ساختار خاصی طراحی شده که امکان چرخش چرخ‌ها در زاویه‌های مختلف و حرکت خودرو در شرایط مختلف جاده‌ای را فراهم می‌کند.
در این مقاله به بررسی دقیق‌تر عملکرد، اجزاء، انواع پلوس و علائم خرابی این قطعه می‌پردازیم.
عملکرد پلوس
پلوس یکی از اجزای مهم سیستم انتقال نیرو در خودروهای دیفرانسیل جلو است. وظیفه اصلی این قطعه انتقال نیروی موتور از جعبه‌دنده به چرخ‌های جلو است. از آنجا که چرخ‌های جلو همزمان وظیفه فرمان‌دهی و حرکت را بر عهده دارند، پلوس باید به‌گونه‌ای طراحی شده باشد که هم قدرت را به چرخ‌ها منتقل کند و هم اجازه دهد تا چرخ‌ها به‌صورت آزادانه حول محورهای مختلف بچرخند.
به عبارتی ساده‌تر، پلوس به خودرو امکان می‌دهد تا در هنگام دور زدن و تغییر مسیر، نیروی پیشران را به چرخ‌ها منتقل کرده و در عین حال به چرخ‌ها اجازه دهد به صورت آزادانه تغییر زاویه دهند. این موضوع به خصوص در خودروهای دیفرانسیل جلو که نیرو به چرخ‌های جلو منتقل می‌شود، اهمیت دارد.
اجزاء پلوس خودرو
پلوس خودرو شامل چند بخش مهم است که هر کدام وظایف خاصی را در انتقال نیرو و کاهش لرزش و ارتعاشات ایفا می‌کنند. مهمترین اجزای پلوس عبارتند از:
- سر پلوس داخلی: این بخش از پلوس به دیفرانسیل متصل می‌شود و نیروی چرخشی را از موتور دریافت می‌کند.
- سر پلوس خارجی: سر پلوس خارجی به چرخ‌ها متصل است و نیروی دریافتی را به آن‌ها منتقل می‌کند.
- میل پلوس: میل پلوس یا همان شفت پلوس، قطعه‌ای است که بین سر پلوس داخلی و خارجی قرار دارد و نیرو را بین این دو بخش منتقل می‌کند.
- سه‌شاخه پلوس: این قطعه از قطعات متحرک پلوس است که به سر پلوس داخلی متصل است و وظیفه آن انتقال نیرو به میل پلوس است. سه‌شاخه‌ها باعث می‌شوند پلوس در زوایای مختلف کار کند و به چرخ‌ها اجازه می‌دهند تا در حین حرکت و دور زدن آزادانه بچرخند.
- گردگیر پلوس: گردگیر قطعه‌ای پلاستیکی است که از ورود گرد و خاک، آب و آلودگی به داخل پلوس جلوگیری می‌کند. این قطعه اهمیت زیادی در افزایش طول عمر پلوس دارد، زیرا مانع از خراب شدن سریع قطعات داخلی بر اثر نفوذ آلودگی‌ها می‌شود.
انواع پلوس
پلوس‌ها بر اساس نوع طراحی خودرو و نحوه انتقال نیرو به چرخ‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. به طور کلی، دو نوع اصلی پلوس در خودروهای امروزی وجود دارد:
- پلوس ثابت (Rigid Axle): در این نوع پلوس، دو چرخ خودرو به صورت ثابت و به کمک یک میل ثابت به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع پلوس بیشتر در خودروهای محرک عقب و برخی خودروهای شاسی‌بلند استفاده می‌شود.
- پلوس متحرک (Independent Axle): در این نوع، هر یک از چرخ‌های خودرو به صورت مستقل به دیفرانسیل متصل می‌شود و می‌توانند به‌طور جداگانه حول محورهای مختلف حرکت کنند. این نوع پلوس در خودروهای دیفرانسیل جلو و همچنین خودروهای محرک چهارچرخ استفاده می‌شود.
وظیفه گردگیر پلوس
گردگیر پلوس یکی از اجزای حیاتی در پلوس است که از اهمیت زیادی برخوردار است. وظیفه اصلی گردگیر جلوگیری از ورود گرد و غبار، آب و سایر آلودگی‌ها به داخل پلوس است. گردگیرها در واقع نقش حفاظتی برای قطعات داخلی پلوس ایفا می‌کنند. اگر گردگیر دچار خرابی یا پارگی شود، آلودگی‌ها و رطوبت به داخل پلوس نفوذ کرده و باعث سایش و خرابی زودهنگام قطعات داخلی می‌شوند. بنابراین، سالم بودن گردگیر نقش مهمی در طول عمر پلوس دارد.
علائم خرابی پلوس خودرو
پلوس‌ها به دلیل کارکرد مداوم و تحت فشار بودن، ممکن است در طول زمان دچار خرابی شوند. برخی از علائم رایج خرابی پلوس که باید به آن‌ها توجه داشت، عبارتند از:
- صدای کلیک یا تق تق در هنگام دور زدن: یکی از رایج‌ترین علائم خرابی پلوس، صدای کلیک یا تق تق هنگام چرخش خودرو است. این صدا معمولاً به دلیل خرابی سر پلوس خارجی و ایجاد خلاصی در آن ایجاد می‌شود.
- لرزش خودرو در سرعت‌های بالا: اگر در حین رانندگی با سرعت بالا متوجه لرزش در خودرو شدید، ممکن است مشکل از خرابی میل پلوس باشد.
- روغن‌ریزی از گردگیر پلوس: گردگیر پلوس وظیفه جلوگیری از ورود آلودگی به داخل پلوس و همچنین نگه‌داشتن گریس درون آن را بر عهده دارد. اگر گردگیر دچار پارگی یا خرابی شود، ممکن است گریس از آن خارج شده و عملکرد پلوس مختل شود.
- عدم انتقال قدرت به چرخ‌ها: در صورت خرابی کامل پلوس، ممکن است انتقال نیرو به چرخ‌ها متوقف شود و خودرو نتواند حرکت کند.
دلایل خرابی پلوس
خرابی پلوس می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از مهمترین دلایل خرابی پلوس عبارتند از:
- استفاده بیش از حد: پلوس به دلیل استفاده مداوم و قرار گرفتن تحت فشار ممکن است به مرور زمان فرسوده شده و دچار خرابی شود.
- ورود آب و آلودگی به داخل پلوس: اگر گردگیر پلوس خراب شود، آب، گرد و غبار و سایر آلودگی‌ها می‌توانند وارد داخل پلوس شوند و باعث خرابی آن شوند.
- رانندگی نادرست: رانندگی ناصحیح مانند شتاب‌گیری ناگهانی، حرکت با سرعت بالا در پیچ‌ها و برخورد با موانع سخت می‌تواند باعث آسیب به پلوس شود.
- فشار بیش از حد به خودرو: حمل بار بیش از حد یا رانندگی در شرایط سخت مانند مسیرهای سنگلاخی و ناهموار می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی پلوس شود.
تعمیر و تعویض پلوس
در صورت خرابی پلوس، بهترین راه‌حل تعمیر یا تعویض آن است. البته، اگر خرابی جزئی باشد، ممکن است با تعویض برخی قطعات مانند گردگیر یا سر پلوس مشکل حل شود. اما در صورت خرابی شدید، تعویض کامل پلوس ضروری است.
برای جلوگیری از خرابی پلوس و افزایش طول عمر آن، باید به نکات زیر توجه داشت:
- بررسی دوره‌ای گردگیر پلوس: یکی از مهمترین اقداماتی که می‌توانید برای افزایش طول عمر پلوس انجام دهید، بررسی دوره‌ای گردگیر است. در صورت مشاهده هرگونه پارگی یا خرابی در گردگیر، باید آن را تعویض کنید.
- رانندگی آرام و با احتیاط: پرهیز از شتاب‌گیری ناگهانی و رانندگی در سرعت‌های بالا در پیچ‌ها می‌تواند از آسیب به پلوس جلوگیری کند.
- تعویض منظم روغن دیفرانسیل: دیفرانسیل بخشی از سیستم انتقال نیرو است که مستقیماً با پلوس در ارتباط است. تعویض منظم روغن دیفرانسیل می‌تواند به کاهش سایش و فرسودگی پلوس کمک کند.
نتیجه‌گیری
پلوس خودرو یکی از قطعات حیاتی در سیستم انتقال نیرو است که نقش مهمی در حرکت و فرمان‌دهی خودرو دارد. این قطعه به دلیل وظایف سنگین و تحت فشار بودن، ممکن است به مرور زمان دچار خرابی شود. آگاهی از علائم خرابی و مراقبت‌های دوره‌ای می‌تواند از هزینه‌های بالای تعمیرات جلوگیری کرده و طول عمر پلوس را افزایش دهد.
